اُردمی، یک مرجع تخصصی در حوزه زیبایی و تندرستی است که میکوشد آگاهی و شناخت شما را نسبت به کلیه نکات و ملاحظات مربوط به انتخاب، خرید و مصرف محصولات آرایشی و بهداشتی افزایش دهد؛ تا بتوانید هر چه بیشتر تاثیر مطلوب آنها را احساس کنید. بیشتر بخوانید
پرخاشگری کودکان مسئلهای است که بسیاری از والدین با آن دست به گریبان هستند. موضوع این مقاله راهکارهای تربیتی مفید برای پیشگیری و کنترل پرخاشگری کودکان در زمان عصبانیت است، به عنوان نمونه، به پرسش مادری درباره رفتار پرخاشگرانه کودکش توجه کنید:
مشکلاتی با دختر ۴ سالهام دارم. دخترم وقتی که به خواستههایش نمیرسد سایر بچهها را کتک میزند، گاز میگیرد یا به شدت به آنها پرخاش میکند. او در کلاس پیش دبستانی و خارج از آنجا با تمام بچهها، چه آنهایی که میشناسد و چه آنهایی که نمیشناسد، همین رفتار را دارد. چطور میتوانم این رفتار او را در کوتاهترین زمان ممکن مهار کنم؟
در وهله اول باید گفت با اینکه پرخاشگری کودکان کاملا باعث سرافکندگی است (و باعث میشود بسیاری از والدین در حالی که کودک خردسالشان را پشت سر خود میکشند، زمین بازی را با احساس شرم و خجالت ترک کنند!) اما جنبه مثبت قضیه اینجاست که این رفتار موقتی، در میان کودکان سنین پیش دبستانی بسیار رایج است. این رفتار به دلیل عواملی بروز میکند که خوشبختانه قابل تغییر هستند و شامل موارد زیر میشوند: – مهارتهای زبانی و واژگان محدود که موجب میشوند کودک به درستی قادر به ابراز مقصود خود نباشد. – یک نسنجیدگی و شتابزدگی که در اثر عدم بلوغ کودک بهوجود میآید. – دیدگاه خودمحورانه کودک نسبت به جهان، که این هم به علت سن کم کودک است. – وسیلهای برای ابراز استقلال. بدیهی است که برای این مسأله طیفی وجود دارد و برخی از کودکان بیش از سایرین پرخاشگر هستند، اما گذشت زمان به رفع این مسأله کمک میکند. با این حال قطعا راهکارهایی وجود دارند که میتوانید تا بزرگ شدن کودک خود از آنها استفاده کرده و کودک را به داشتن رفتاری مسالمتآمیز تشویق کنید، این راهکارها را میتوان قبل، درحین وقوع و پس از اتفاقاتی که کودک شما را پرخاشگر میکند، به کار گرفت.
اگر کودک شما در شرایط خاصی، برای رفتار پرخاشگرانه با سایر کودکان مستعدتر است، باید گوش به زنگ باشید تا بتوانید بلافاصله وارد عمل شوید. احتمال دارد وسوسه شوید که بر سر کودک خود فریاد بزنید و یا حتی عمل او را با رفتارهای تهاجمی پاسخ دهید. اما در حقیقت، بهترین روش برای عکسالعمل نشان دادن به پرخاشگری کودکان این است که تنها کودک خود را برای یک یا دو دقیقه از آن شرایط دور کنید. وقتی که کودک آرام شد راجع به آنچه اتفاق افتاده با او صحبت کنید و برایش توضیح دهید که چرا نباید چنین رفتاری داشته باشد. در نهایت کودک میآموزد که اگر سایر کودکان را بزند، آنها را گاز بگیرد و یا درگیر رفتارهای پرخاشگرانه بشود، به او اجازه نمیدهید کارهایی که دوست دارد را انجام دهد و یا با دوستانش بازی کند. اگر کودک شما به آن موقعیت برگشت و بلافاصله باز هم درگیر رفتار پرخاشگرانه شد، دوباره او را از آن موقعیت دور کنید و این بار مدت زمان بیشتری از آنجا دور نگه دارید؛ برایش توضیح دهید تا زمانی که رفتار خوبی با دیگران نداشته باشد، نمیتواند به آن مکان بازگردد و این راهکار را هر چند مرتبه که نیاز است تکرار کنید.
اگر کودک شما به طور متوالی درگیر رفتار پرخاشگرانه میشود، لازم است هنگامی که کاری مطابق میل شما انجام میدهد از او تمجید کنید. به عنوان مثال: «مریم، از این که به سارا اجازه میدهی با لگوهایت بازی کند، خیلی خوشحالم.» با این که تحسین رفتار خوب حقیقتا تاثیرگذار است، اما هنگامی که کودک شما کار خوبی انجام میدهد درحین آن کار او را تشویق کنید، یعنی با همان سرعتی که به رفتارهای بد واکنش نشان میدهید به رفتارهای خوب او نیز واکنش نشان دهید، این کار تاثیر بیشتری خواهد داشت. همچنین یک روش پاداشدهی نیز برای زمانهایی که کودک رفتار پرخاشگرانه از خود نشان نمیدهد، در نظر بگیرید. به عنوان مثال زمانی که به شهربازی میروید، انتظاراتی که از دختر خود دارید نظیر این که با سایر کودکان رفتار خوبی داشته باشد را با وی مطرح کنید. اگر او بعدا به شیوه مناسبی رفتار کرد و پرخاشگری نکرد، به او بگویید که بهعنوان جایزه، یک عکس برگردان برای اتاقش یا یک ستاره برای کمد جوایز (یا هر روش پاداشدهی دیگری که از قبل انتخاب کردهاید) دریافت میکند.
با وجود این که رفتارهای پرخاشگرانه درمیان کودکان خردسال رایج است، اما بد نیست نگاهی دقیق به زندگی کودک خود در سنین پیش دبستانی بیاندازید تا ببینید چه چیزی باعث میشود کودک شما اینگونه رفتار کند. این کار به ویژه در مواقعی که پرخاشگری کودکان نسبتا جدید است و کاملاً ناگهانی بروز کرده است، صدق میکند. آیا تغییر عمدهای در زندگی کودک شما به وجود آمده است؟ تغییری نظیر تولد یک خواهر یا برادر و یا تغییر محل سکونت؟ آیا ممکن است به خاطر اینکه کودک دیگری با او بدرفتاری میکند، پرخاشگر شده باشد؟ حتی ممکن است به خاطر برنامهای که در تلویزیون تماشا کرده، پرخاشگر شده است. آیا در برنامههای تلویزیونی که به طور منظم تماشا میکند، شخصیتها رفتار مسالمتآمیزی با یکدیگر دارند؟ تلویزیون و سایر عوامل خارجی تأثیر بهسزایی بر کودکان خردسال میگذارند، بنابراین اهمیت دارد برنامهای که او به طور منظم نگاه میکند را بررسی کنید. چنانچه پس از انجام برخی از این راهکارها کودک شما هنوز هم پرخاشگر بود، احتمالا باید با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید تا اگر علت مهمی برای پرخاشگری وی وجود دارد که در چارچوب این مقاله نمیگنجد، آن را پیدا کنید.