دلایل ایجاد لک پوستی چیست و چطور باید با آن‌ها مقابله کرد؟

ایجاد لک روی پوست دلایل مختلفی دارد که مهم‌ترین آن‌ها قرارگرفتن پوست در برابر نور خورشید است؛ به همین دلیل هم هست که بیشتر این لکه‌ها پشت دست، روی گردن و صورت پدیدار می‌شوند.

در بیشتر مواقع لکه‌های پوستی به‌غیر از اینکه ظاهر پوست را نازیبا می‌کنند، به‌لحاظ پزشکی خطری در پیش ندارند. در این موارد می‌توان با خرید کرم ضد لک آثار لکه‌های پوستی را از بین برد.

اما گاهی لازم است از لکه‌ها نمونه‌برداری شود؛ چراکه گاهی اوقات این لکه‌ها از سرطان پوست خبر می‌دهند. در این فرآیند، پزشک ناحیه‌ لکه‌دار را بی‌حس می‌کند تا از این قسمت نمونه‌برداری کند. پزشک متخصص با مشاهده نتیجه نمونه‌برداری، دلیل ایجاد آن‌ها را تشخیص می‌دهد.

در ادامه قصد داریم بررسی کنیم که چرا لکه‌های پوستی ایجاد می‌شوند و چگونه می‌توان با این عارضه ناخوشایند مقابله کرد.

انواع لکه‌های پوستی

لکه‌های پوستی عموماً قهوه‌ای یا مشکی هستند و سطح آن‌ها صاف و بدون برآمدگی است. این لکه‌ها در بیشتر مواقع دایره‌ای شکل هستند و وجود آن‌ها خارش یا عارضه دیگری را به دنبال ندارد.

لکه‌های پوستی بسته‌به دلیل ایجادشان و ناحیه‌ای از بدن که این لکه‌ها روی آن شکل می‌گیرد، در گروه‌های مختلف دسته‌بندی می‌شوند:

• لکه‌های ناشی از نور خورشید

قرارگرفتن پوست به مدت زمان طولانی دربرابر پرتوهای فرابنفش خورشید لکه‌های پوستی را ایجاد می‌کند. این لکه‌ها عموماً بعد از چهل سالگی نمایان می‌شوند و گاهی اوقات نیز گریبان جوانان را می‌گیرند. جالب است بدانید پرتوی فرابنفش خورشید باعث تولید بیشتر رنگ‌دانه‌ها در پوست می‌شود و به همین دلیل نیز در قسمت‌هایی از بدن که بیشتر در معرض نور خورشید قرار دارند، این لکه‌ها بیشتر مشاهده می‌شوند. لکه‌های ناشی از نور خورشید را با نام‌ لکه‌های پیری نیز می‌شناسیم.

• لکه‌های ساده

این لکه‌ها رایج‌ترین نوع لکه‌های پوستی هستند. بالاتنه، بازوها و پاها بیشتر در معرض لکه‌های ساده قرار دارند. گاهی اوقات این لکه‌ها از زمان تولد روی بدن حضور دارند و بعضی مواقع نیز در دوران کودکی ایجاد می‌شوند. خوشبختانه لکه‌های پوستی ساده به مرور زمان به‌خودی خود از بین می‌روند و جایی برای نگرانی باقی نمی‌گذارند.

• لکه‌های جوهری

این لکه‌ها در افرادی که رنگ‌دانه‌های پوست آن‌ها روشن‌تر است پس از آفتاب‌سوختگی ظاهر می‌شوند.

• لکه‌های پووا

این لکه‌ها به‌عنوان عوارض جانبی درمان بیماری اگزما و پسوریازیس با پسورالن یا درمان با پرتو فرابنفش نوع A، شناخته می‌شوند.

• لکه‌های ناشی از برنزه‌کردن پوست

استفاده از دستگاه‌هایی که با نور پوست را برنزه می‌کنند، این لکه‌ها را به دنبال دارد.

• لکه‌های ناشی از پرتو‌افکنی

بیمارانی که برای درمان سرطان از روش‌های پرتوافکنی کمک می‌گیرند، پس از درمان احتمال دارد با چنین لکه‌هایی مواجه شوند.

• سندرم موروثی

در کنار مثال‌های بالا، سندرم‌های موروثی زیر نیز لکه‌های پوستی را به دنبال دارند:

1. سندروم بانایان ریلی رووالکابا: در این سندروم، لکه‌هایی که سر بزرگتری دارند، تومورهای غیرسرطانی و لکه‌های سیاه در قسمت‌های مختلف بدن پدیدار می‌شوند.
2. سندروم کاودن: این اختلال باعث شکل‌گیری و رشد لکه‌های غیرسرطانی با نام هامارتوماس می‌شود.
3. سندرم نونان: این عارضه لکه‌های مختلفی را در قسمت‌های مختلف بدن ایجاد می‌کند.
4. سندرم پوتزژوگر: در این بیماری، لکه‌های غیرسرطانی در شکم و دستگاه گوارش شکل می‌گیرند. کودکانی که به سندرم پوتزژوگر مبتلا هستند نیز لکه‌های سیاهی را روی صورت خود مشاهده می‌کنند.
5. گزرودرما پیگمنتوزوم: این عارضه، فرد را بیش از حد در برابر پرتوهای فرا‌بنفش خورشید حساس می‌کند.

دلایل اصلی ایجاد لکه‌های پوستی

قرارگرفتن در برابر نور خورشید دلیل اصلی ایجاد این لکه‌هاست. اگر شرایط زیر را دارید باید بیشتر مواظب این لکه‌ها باشید:

• پرتودرمانی؛
• داشتن پوست روشن؛
• قرارگرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید یا آفتاب‌سوختگی‌های زیاد؛
• برنزه‌کردن پوست با دستگاه‌های سولاریوم؛
• دلایل موروثی.

روش‌های پیشگیری و درمان‌ لک

از مهم‌ترین روش‌های جلوگیری از ایجاد لکه‌های پوستی می‎توان موارد زیر را نام برد:

• حضورنیافتن در معرض نور مستقیم خورشید، به‌خصوص در ساعت‌های دَه تا چهارده که خورشید بیشترین پرتوهای فرابنفش را به زمین می‌تاباند؛
• استفاده از کرم‌های ضدآفتابی که پوست را در برابر پرتوهای UVA و UVB حفظ می‌کنند؛
• و پوشیدن لباس‌های بلند که جلوی نفوذ نور خورشید به پوست را می‌گیرند.

از طرفی، از آنجایی که لکه‌های پوستی عموماً خطری را به دنبال ندارند، درمان خاصی هم برای ازبین‌بردن آن‌ها وجود ندارد؛ اما اگر این لکه‌ها زیبایی فرد را مخدوش کرده باشند، پزشک متخصص روش‌های زیر را پیشنهاد می‌کند:

• خرید کرم ضد لک (این کرم‌ها حاوی هیدروکینون یا رتینوید هستند)؛
• لایه‌بردارهای شیمیایی؛
• پرتوهای لیزر یا نوردرمانی شدید برای نابودکردن سلول‌های ملانین‌ساز پوست؛
• و یخ‌درمانی برای ازبین‌بردن سلول‌های ملانین‌ساز.

عارضه‌های مشابه لکه‌های پوستی

لکه‌هایی که در اثر قرارگرفتن در برابر نور خورشید ایجاد می‌شوند، بی‌ضرر هستند؛ اما عارضه‌هایی را نیز سراغ داریم که اثر آن‌ها همانند لکه‌های پوستی است و باید جدی گرفته شوند:

• خال‌های گوشتی؛
• لکه‌های سرطان پوست؛
• برجسته‌ و خشک‌شدن قسمتی از پوست.

در کنار مثال‌هایی که به آن‌ها اشاره کردیم، اگر احساس کردید لکه‌های پوست شما بیش از حد تیره شده‌اند یا اینکه ابعاد و مقدار این لکه‌ها در یک بازه زمانی کوتاه‌مدت افزایش پیدا کرده است، حتماً به پزشک مراجعه کنید. حضور لکه‌های پوستی در قسمت‌های مختلف پوست، خارش، خون‌ریزی و قرمزشدن پوست نیز از دیگر عارضه‌هایی است که باید درباره آن‌ها با پزشک پوست مشورت کرد.

از آنجایی که لکه‌های پوستی، عارضه‌ای بسیار رایج هستند و احتمال دارد شما هم در طول زندگی خود با این لکه‌ها روبه‌رو شده باشید، در پایان پیشنهاد می‌کنیم از تجربه‌های مفید خود در خرید کرم ضد لک و دیگر روش‌های درمان لک برای ما و سایر کاربران بگویید.