۱۰ نشانه از عدم سلامت ناخن که باید آن‌ها را جدی بگیرید

ناخن‌های دست و پا از ترکیبات اصلی و مغذی تشکیل شده‌اند که وجود آن‌ها برای حفظ سلامت، استقامت و درخشش ناخن‌ها لازم است. در این بین یک پروتئین با نام کراتین نقش اصلی در ساخت ناخن را ایفا می‌کند و ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلفی در سلامت ناخن تأثیر دارند. آهن، زینک، مس، منیزیم، سدیم، ویتامین‌های A, C و B کمپلکس را می‌توان از ترکیبات مهمی دانست که کمبود آن‌ها در بدن سلامت ناخن‌ها را به خطر می‌اندازد.

آکادمی پوست‌شناسی آمریکا (AAD)، عارضه‌های ناخن را نشانه‌ای از بیماری‌های خطرناکی مانند سرطان می‌داند که بدن به آن‌ها مبتلا شده و درمانی در خصوص این بیماری‌ها صورت نگرفته است. بنا به گفته این آکادمی، ناخن‌ها در بیش‌تر مواقع بازتابی از سلامت عمومی بدن را نشان می‌دهند، در نتیجه کم‌رنگ شدن یا ضخیم‌تر شدن ناخن ممکن است حکایت از بیماری‌های کبدی، کلیوی، قلبی و ریوی داشته باشد. تغییر رنگ ناخن نیز از بیماری‌هایی مانند کم‌خونی و دیابت خبر می‌دهد.

به این ترتیب می‌‌توان گفت عدم سلامت ناخن‌ها احتمال دارد به دلیل بیماری‌های نهفته‌ای باشد که فرد به آن‌ها مبتلا شده اما اقدامی برای درمان این بیماری‌ها در پیش نگرفته است. سالم نبودن ناخن‌ها از تغذیه ناکافی و بیماری‌های مزمن نیز حکایت دارد.

ناخن‌هایی که سالم نیستند در شرایط مختلفی قرار می‌گیرند که هر کدام از این شرایط خبر از عارضه‌‌ای به‌خصوص دارد. به این ترتیب پیشنهاد می‌کنیم در ادامه با هم نگاهی به نشانه‌هایی داشته باشیم که وجود آن‌ها در ناخن‌ها از عدم سلامت فرد خبر می‌دهد.

۱- خشکی، ترک و شکستگی ناخن

عوامل مختلفی در خشکی، ترک و شکستگی ناخن‌ دخالت دارند و حتی سبک زندگی فرد ممکن است خشکی ناخن را به دنبال داشته باشد که در این زمینه می‌توان به نگه داشتن بیش‌از‌حد دست‌ها در آب، شنا کردن و شستن طولانی مدت ظرف‌ها بدون استفاده از دستکش اشاره کرد.

قرار گرفتن ناخن‌ها در معرض مواد شوینده و ترکیبات لاک‌ پاک‌‌کن باعث ضعیف شدن ناخن می‌شود و حضور در مناطقی که رطوبت کمی دارند ناخن‌ها را در معرض خشکی و شکستگی زودهنگام قرار می‌دهد.

دلایل دیگر خشکی ناخن را می‌توان عفونت‌های قارچی و اختلال در عمل‌کرد غده‌ تیروئید ذکر کرد. کمبود ویتامین‌های A, C و B کمپلکس و آهن به عنوان یکی دیگر از نشانه‌های خشکی و ترک ناخن قلمداد می‌شود.

روش‌های درمان شکنندگی و خشکی ناخن

به افرادی که ناخن‌های خشک و شکننده‌ای دارند پیشنهاد می‌کنیم رژیم غذایی خود را با خوراکی‌هایی که در آن‌ها ویتامین A و C وجود دارد تکمیل کنید، این ویتامین‌ها در مرکبات، توت‌ها و سبزیجات به‌وفور یافت می‌شود. گل کلم، ماهی قزل‌آلای تازه، هویج و مکمل‌های دارویی B کمپلکس در تقویت ناخن‌ها تأثیر زیادی دارد. گوشت بوقلمون، تخم‌مرغ محلی، و گوشت گاو که از علوفه طبیعی تغذیه کرده باشد منابع بسیار خوبی برای تأمین آهن بدن به حساب می‌آیند.

به افرادی که ناخن‌های آن‌ها در اثر عفونت‌های قارچی شکننده شده است پیشنهاد می‌کنیم یک چهارم فنجان را با روغن نارگیل یا روغن زیتون و مقداری آب لیموی طبیعی پر کنند و این ترکیبات را به مقدار کمی حرارت دهند تا نیم‌گرم شود. سپس دست‌‌ها را قبل از خواب به مدت ۱۰ دقیقه در محلولی که درست کرده‌اند قرار دهند و با دستکش‌های مرطوب کننده تا صبح بخوابند.

چربی زیادی که در ترکیبات مرطوب کننده روغنی وجود دارد ناخن‌ها را نرم می‌کند و روغن نارگیل و لیمو قارچ‌های خطرناکی که در لایه‌های زیرین ناخن قرار دارند را از بین می‌برد.

۲- زرد شدن ناخن‌ها

افزایش سن، استفاده از ناخن‌ مصنوعی، لاک زدن دائم ناخن‌ها و استعمال دخانیات را می‌توان از دلایل اصلی زردی ناخن دانست. ضخامت و شکنندگی ناخن‌هایی که زرد شده است نیز خبر از حضور عفونت‌های قارچی می‌دهد.

بیش‌تر بخوانید: چگونه از زرد شدن ناخن ها به دلیل لاک جلوگیری کنیم؟

بیماری دیابت، تیروئید، برونشیت و بیماری پسوریازیس را می‌توان از دیگر دلایلی دانست که زردی ناخن را به دنبال دارد. در این بین کمبود ویتامین C ،A و آنتی‌اکسیدان‌ها را نیز می‌توان از دیگر نشانه‌های زرد شدن ناخن‌ها دانست.

روش‌های درمان زردی ناخن‌

مصرف میوه‌هایی مانند لیمو، لیموترش، توت و سبزیجات تأثیر زیادی در بهبود زردی ناخن دارد. برای از بین بردن زردی ناخن روی روغن کبد ماهی کاد می‌توان حساب باز کرد.

اگر ناخن‌ها به دلیل بیماری‌های قارچی زرد شده‌اند پیشنهاد می‌کنیم روزی یک یا دو پَر سیر میل کنید. در صورت تداوم بیماری قارچی ناخن‌ها را کوتاه نگه‌ دارید و روی ناخن‌ها‌ سرکه سیب یا روغن درخت چای را هر دو ساعت یک بار بمالید. این فرآیند باید به صورت یک درمیان انجام شود. برای مثال ساعت ۸، ۱۲، ۱۶ و ۲۰ شب روی ناخن‌ها سرکه سیب بمالید و ساعت‌های ۶، ۱۰، ۱۴، ۱۸ و ۲۲ شب از روغن درخت چای برای درمان قارچ ناخن کمک بگیرید.

پس از هر بار مالیدن سرکه سیب و روغن درخت چای، سطح ناخن را حتماً بشویید و کاملاً خشک کنید چرا که خیس بودن ناخن‌ها شرایط بهتری را برای رشد قارچ‌ها مهیا می‌کند.

۳- دانه‌های سفید روی ناخن

حضور دانه‌های سفید روی ناخن‌ از آن عارضه‌هایی است که به احتمال زیاد هر فردی در طول زندگی خود با آن‌ روبه‌رو می‌شود. در بیش‌تر مواقع زمانی که بدن دچار آسیب‌هایی شده و برای درمان این آسیب‌ها نیاز به کلسیم دارد شاهد حضور دانه‌های سفید روی ناخن هستیم. از آنجایی که رشد ناخن فرآیند کندی دارد دانه‌های سفید چند ماه بعد از زمانی که بدن به منابع کلسیم نیاز داشته است روی ناخن‌ها قابل مشاهده هستند.

در این زمینه یک بار دیگر عفونت‌های قارچی نیز دخالت دارد و کمبود زینک به عنوان ماده‌ای حیاتی برای دستگاه ایمنی بدن را می‌توان یکی دیگر از دلایل حضور دانه‌های سفید روی ناخن‌ها دانست.

عفونت‌های قارچی و اختلال در عمل‌کرد دستگاه گوارش ممکن است جلوی رسیدن مواد غذایی به ناخن‌ها را بگیرد و در نتیجه شاهد حضور دانه‌های سفید در ناخن هستیم.

روش‌های درمان دانه‌های سفید روی ناخن

مواد غذایی که سرشار از زینک هستند را برای درمان این عارضه باید به رژیم غذایی خود اضافه کنید. محصولات لبنی پروبیوتیک، حلزون، قارچ، تخم کدو، گوشت دام‌هایی که از علوفه طبیعی تغذیه می‌کنند و اسفناج را می‌توان به عنوان منابع مهم زینک اشاره کرد.

حفظ رژیم غذایی و رسیدگی به ناخن‌ها طبق روش‌هایی که در بالا به آن‌ها اشاره شد تأثیر زیادی در از بین بردن نقطه‌های سفید در ناخن‌ها دارد.

۴- خط‌های افقی روی سطح ناخن

خط‌های افقی که بیش‌تر مواقع در قسمت جلوی ناخن مشاهده می‌شود غالباً بر اثر آسیب فیزیکی پدید آمده‌اند. اما اگر این خط‌ها روی چندین ناخن حضور داشت احتمالا حکایت از عدم سلامت بدن دارد.

جالب است بدانید رشد ناخن در صورت بروز یک بیماری وخیم مانند ذات‌الریه متوقف می‌شود. حمله‌ قلبی و تب شدید را نیز می‌توان از بیماری‌هایی دانست که باعث توقف رشد ناخن خواهند شد. در نتیجه اگر خط‌های افقی را روی سطح چندین ناخن از دست‌ها مشاهده کردید حتماً این مورد را با پزشک در میان بگذارید.

مسمومیت با سم آرسنیک و مونواکسید کربن، جذام، پسوریازیس، بیماری‌های دستگاه گردش خون، دیابت کنترل نشده، مالاریا، بیماری‌های غدد لنفاوی و همچنین نرسیدن مواد غذایی مناسب به بدن را می‌توان از دلایل دیگر ایجاد خط‌های افقی روی سطح ناخن دانست.

روش‌های درمان خط‌های افقی ناخن

خوردن مواد غذایی که سرشار از آهن و زینک است به درمان این عارضه کمک می‌کند. از آنجایی که ایجاد خط‌های افقی روی ناخن ممکن است نشانه‌‌هایی از ابتلای بدن به بیماری‌های خطرناک باشد پیشنهاد می‌کنیم در کنار تقویت رژیم‌ غذایی حتماً این مورد را با پزشک متخصص در میان بگذارید.

۵- خط‌های عمودی روی سطح ناخن

خط‌های عمودی که بیش‌تر روی ناخن‌های بزرگسالان و افرادی که پا به سن گذاشته‌اند مشاهده می‌کنیم حکایت از افزایش سن دارد که با کاهش جریان خون در بدن ایجاد می‌شود. بنابراین این عارضه در افراد مسن طبیعی است. اما وجود خط‌‌های عمودی روی ناخن در سنین جوانی حکایت از جذب نامناسب مواد غذایی در دستگاه گوارش دارد.

کاهش جریان خون نیز یکی دیگر از دلایل حضور این خط‌های عمودی روی ناخن افراد جوان به نظر می‌رسد. جالب است بدانید به هر اندازه که این خط‌ها عمق بیش‌تری داشته باشند به همان اندازه فرد با کمبود ویتامین و مواد مغذی بیش‌تری روبه‌رو است.

مشکلات غده تیروئید، مسمومیت شدید در اثر آهن، روماتیسم، عفونت‌های انگلی، اختلال دستگاه گوارش و کمبود ویتامین B12 و منیزیم را می‌توان از دلایل اصلی خط‌های عمودی در ناخن برای افراد جوان و میان‌سال ذکر کرد.

روش‌های درمان خط‌های عمودی ناخن

خوردن برگ سبزیجات سرشار از منیزیم، مصرف غذاهایی که منابع خوبی از ویتامین B12 دارند مانند ماهی قزل‌آلای تازه، ساردین، گوشت دام‌هایی که از علوفه طبیعی تغذیه می‌کنند و تخم‌مرغ محلی در کاهش و از بین بردن خط‌های عمودی ناخن تأثیر خوبی دارد.

در این بین مصرف زنجبیل نیز به عنوان ماده‌ای که فرآیند عبور و جذب غذا از معده را آسان می‌کند پیشنهاد می‌شود. زنجبیل را می‌توانید به سالاد، سوپ، چای، اسموتی‌ها و سایر چاشنی‌های غذایی اضافه کنید.

جالب است بدانید زنجبیل عمل‌کرد بسیار تأثیر‌گذاری در از بین بردن انگل‌، ویروس و باکتری دارد، به این ترتیب نوشیدن روزانه یک لیوان چای زنجبیل شما را از عفونت‌های قارچی در امان نگه می‌دارد و به بدن در جذب ویتامین و مواد معدنی لازم کمک می‌کند.

۶- چماقی شدن ناخن

در این حالت قسمت انتهایی ناخن حالتی منحنی و برآمده پیدا می‌کند. چماقی شدن ناخن یکی از عارضه‌های کمیاب در میان مشکلات ناخن به حساب می‌آید و نشانه‌‌‌هایی از بیماری‌های قلبی و ریوی را به دنبال دارد. این عارضه ممکن است به دلیل کمبود جریان اکسیژن در انتقال از خون به لایه‌های داخلی بدن نیز ایجاد شود.

برونشیت، ذات‌الریه، بیماری‌های کبد، کلیه، التهاب‌های دستگاه گوارش، اختلال‌های قلبی، ایدز و اختلال در تیروئید را می‌توان از دیگر دلایل چماقی شدن ناخن قلمداد کرد. کمبود ید را نیز یکی از مشکلات تغذیه‌ای می‌توان ذکر کرد که چماقی شدن ناخن را به دنبال دارد.

روش‌های درمان چماقی شدن ناخن

مصرف غذاهای حاوی ترکیبات ضدالتهاب، سلامت را تضمین می‌کند و فرآیند بهبود بدن را سرعت می‌بخشد. برای جبران ید نیز می‌توانید سراغ منابع دریایی بروید. گیاه دریایی کتانجک، واکامه و آرامه که نوعی جلبک دریایی هستند را می‌توان به عنوان منابع دریایی سرشار از ید نام برد. اگر تمامی این موارد برای برطرف شدن حالت چماقی ناخن‌ها کارساز نیفتاد باید دلیل را در عوامل ارثی جستجو کنید.

۷- قاشقی شدن ناخن‌ها

این حالت دقیقاً برعکس چماقی شدن ناخن است و ناخن‌ها در این حالت همانند قاشق در قسمت وسط تورفتگی پیدا می‌کنند تا سر ناخن به سمت بالا قرار بگیرد.

بیماری‌های قلبی، کم‌کاری تیروئید، زخم‌های پوستی، بیماری رینود (raynaud’s disease)، کم‌خونی و جذب بیش‌از‌حد خون را می‌توان از دلایل قاشقی شدن ناخن‌ها ذکر کرد. به لحاظ تغذیه‌ای نیز وجود بیش‌از‌حد ید در بدن قاشقی شدن ناخن‌ها را به دنبال دارد.

روش درمان قاشقی شدن ناخن‌

خوردن غذاهایی که سرشار از آهن هستند مانند اسفناج، گوشت بوقلمون محلی، مرغ محلی و انواع لوبیا را می‌توان به افرادی که ناخن‌‌های آن‌ها قاشقی شده پیشنهاد کرد. از طرف دیگر اگر قاشقی شدن ناخن بر اثر وجود بیش‌از‌حد آهن در بدن ایجاد شده است باید سراغ خوراکی‌هایی مانند زردچوبه و چای سبز بروید. این خوراکی‌ها آهن افزوده بدن را دفع می‌کنند. اهدا خون در بازه‌های زمانی بین ۳ تا ۶ ماه نیز یکی دیگر از گزینه‌هایی است که به درمان قاشقی شدن ناخن در مواردی که آهن زیادی در بدن حضور دارد کمک می‌‌کند.

در این زمینه مرکز پزشکی دانشگاه مریلند پیشنهاد می‌کند اگر فردی به دلیل کم‌خونی با قاشقی شدن ناخن مواجه شده است حتماً قرص‌های مکمل آهن را میل کند. بانوان باردار و شیرده نیز در معرض خطر قاشقی شدن ناخن هستند که برای جلوگیری از این عارضه مصرف مکمل‌های آهن پیشنهاد می‌شود.

۸- سفیدی ناخن با نواری صورتی

در این عارضه بیش‌تر قسمت‌های ناخن سفید می‌شود و در بالای ناخن یک نوار صورتی رنگ شکل می‌گیرد. در بیش‌تر مواقع این عارضه به دلیل افزایش سن ایجاد می‌شود اما گاهی اوقات نیز از بیماری‌های نهفته‌ای در بدن حکایت دارد.

مشکلات کلیوی، بیمار‌ی‌های کبدی و قلبی، دیابت و سوء تغذیه را می‌توان از اصلی‌ترین دلایل این عارضه ناخن اشاره کرد.

روش‌های درمان سفیدی ناخن با نواری صورتی

تمامی غذاهایی که حاوی مقدار مناسبی پروتئین باشند برای درمان این عارضه ناخن پیشنهاد می‌شود. میوه‌ها و سبزیجات نیز هرگز به انسان ضرری وارد نمی‌کنند و همان‌گونه که برای درمان بیش‌تر بیماری‌ها مؤثر هستند در این زمینه نیز تأثیر خوبی دارند.

اسفناج، خردل سبز و بادام از دیگر خوراکی‌هایی هستند که به دلیل میزان بالای آنتی‌اکسیدان کمک زیادی به درمان سفیدی ناخن خواهند کرد.

مالیدن عصاره بادام به ناخن‌ها یکی دیگر از درمان‌های گیاهی برای مقابله با این عارضه است. عصاره بادام باید روزی دوبار روی ناخن‌ها مالیده شود تا اثربخشی بیش‌تری را شاهد باشیم.

۹- سیاه شدن زیر ناخن

اگر متوجه شدید ناخن‌های شما درد می‌کند و قسمتی از آن‌ها سیاه، قهوه‌ای یا بنفش شده است بدانید زمان آن فرا رسیده که به پزشک مراجعه کنید. این عارضه را نباید دست کم بگیرید و درمان به‌موقع آن ممکن است فرد را از شر بیماری‌های خطرناکی نجات دهد.

سرطان پوست، بیماری بوون (Bowen’s disease) که نوعی از سرطان پوست است، بیماری آدیسون (Addison’s disease) که نارسایی غدد فوق کلیوی را به دنبال دارد، اختلال در تغذیه و ایدز را می‌توان از دلایل مهم سیاه شدن زیر ناخن‌ها دانست.

گاهی اواقت نیز سیاه‌ شدن زیر ناخن دلایل خطرناکی ندارد و التهاب‌های سطح ناخن که در اثر جویدگی ناخن ایجاد شده است باعث سیاه شدن ناخن‌ها می‌شود.

عدم جذب ویتامین‌ها و مواد معدنی را نیز می‌توان از دلایلی دانست که تغییر رنگِ رنگدانه‌های پوست زیر ناخن‌های دست و پا را به دنبال دارد.

روش‌های درمان سیاه شدن زیر ناخن

خوردن میوه و سبزیجات در سم‌زدایی بدن کمک می‌کند و سیاهی زیر ناخن‌ها را از بین می‌برد. از طرف دیگر میوه‌هایی که آنتی‌اکسیدان دارند باعث افزایش عمل‌کرد دستگاه دفاعی بدن می‌شوند و عواملی را که باعث تغییر رنگ‌دانه‌های پوست در زیر ناخن‌ها شده‌اند را از بین می‌برند.

همان‌گونه که اشاره شد سیاه شدن زیر ناخن ممکن است به دلایل وخامت بیماری نیز باشد، متأسفانه در چنین مواقعی چیزی حدود ۳۰ درصد از بیمارانی که زیر ناخن‌هایشان در اثر سرطان پوست سیاه شده است تا ۵ سال آینده شانس زندگی دارند و ۱۳ درصد از این بیماران نهایتاً ۱۰ سال آینده روی دنیا را خواهند دید.

در نتیجه سیاه شدن زیر ناخن‌ها را نباید سرسری گرفت و در صورت بروز چنین مشکلی سریعاً نظر پزشک متخصص را باید جویا شد.

۱۰- فرورفتگی در سطح ناخن‌

این عارضه که ظاهر ناخن‌ها را ازطریق ایجاد فرورفتگی‌هایی، زشت و نازیبا می‌کند احتمال دارد حکایت از بیماری‌های خطرناک و مهلکی داشته باشد. بیماری پسوریازیس، اگزما، اختلال در بافت پوست، سفلیس و طاسی منطقه‌ای سر را می‌توان از عارضه‌هایی دانست که فرورفتگی سطح ناخن را به دنبال دارد.

فقر کلسیم، مواد معدنی و پروتئین ممکن است باعث ایجاد فرورفتگی در سطح ناخن شود. این عارضه بیش‌تر در کودکان زیر ۱۲ سال مشاهده می‌شود.

روش‌های درمان فرورفتگی در سطح ناخن

حفظ رژیم غذایی کامل و خوردن غذاهایی که چربی سالم دارند در سلامت ناخن‌هایی که به این عارضه دچار شده‌اند تأثیر دارد. تجربه نشان داده است داروهایی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای جلوگیری از بارداری و داروهایی که در شیمی‌درمانی استفاده می‌شود نیز باعث فرورفتگی در ناخن‌ها می‌شوند و با مشورت با دکتر می‌توان جایگزینی برای این داروها پیدا کرد تا شاهد التیام ناخن‌ها باشیم.

رژیم‌های غذایی که سلامت و زیبایی ناخن‌ها را تضمین می‌کند

همان‌گونه که حتماً متوجه شده‌اید حفظ یک رژیم غذایی کامل به میزان زیادی جلوی تمامی عارضه‌های ناخن که در بالا به آن‌ها اشاره شد را می‌گیرد. از طرف دیگر پرهیز از غذاهای مضر و خوراکی‌هایی که ترکیبات سمی و خطرناک دارند نیز روش خوبی برای حفظ سلامت کلی بدن و ناخن‌ها است.

ترکیبات مکمل حاوی زینک، B کمپلکس، مواد معدنی، اسید‌های چرب امگا ۳، ویتامین A و D را می‌‌توان از دیگر موادی دانست که مصرف آن‌ها سلامت و زیبایی ناخن‌ها را تضمین می‌‌کند. با این حساب می‌توان گفت به همان ترتیب که مواظب سلامت قسمت‌های مختلف بدن هستید سلامت ناخن‌ها را نیز باید در نظر داشته باشید تا خدای ناکرده زشت و نازیبا نشوند.

در پایان پیشنهاد می‌کنیم اگر شما هم تجربه مفیدی در این زمینه دارید در قسمت نظرات، ما و سایر کاربران را از تجربه‌های خود باخبر سازید.